YCW0. Konu Anlatımı Eğitimler Yorumlar EĞİTİMLER 1444 Abbasi Devleti 1224 Mısır'da Kurulan Türk İslam Devletleri 2828 Taktiklerle Soru Çözümü - Emeviler ve Abbasi Devleti Yorumlar YORUM YAP yorum yapmak için giriş yapman gerektiğini unutma Türk İslam DevletleriTalas SavaşıTalas Savaşının SonuçlarıTürk İslam SenteziKarahanlılar Devleti 840 -1212Türk İslam Devletleri – UnutmayalımKarahanlılar’da EdebiyatDivanı Lugat-ı TürkDivan-ı HikmetAtabet’ül HakayıkGaznelilerBüyük Selçuklu DevletiPasinler SavaşıAlp Arslan DönemiMelikşah DönemiSencer DönemiBüyük Selçuklu Devleti Neden Yıkıldı ?TolunoğullarıIhşidiler – AkşitlerHarezmşahlar DevletiEyyübilerMemlükler – KölemenlerOsmanlı – Memlük İlişkileri Neden Bozuldu ?Türk – İslam BilginleriEl-FarabiEl-Biruniİbn-i SinaEl- HarezmiUluğ BeğTürk islam devletleri ve bu bağlamda Türk İslam Tarihi şüphesiz Türkler ve Arapların ilk defa yan yana geldiği Talas Savaşı ile başlıyor. Peki Talas Savaşı’nda ne oldu ? Talas savaşını irdeliyoruz. Talas Savaşı Müslüman Araplar Abbasiler ve Çinliler arasındaki bir mücadeledir. Yaşandığı yıl ise 751 yılıdır. Türk islam devletleri konu anlatımı na Talas Savaşı ile islam tarihiTalas SavaşıTalas Savaşında Müslüman Abbasi Arapları ve Çinliler karşı karşıya geldiler. Galip gelen, horasan bölgesine ve dolayısı ile orta asya hakimiyetine doğru hakimiyet alanını Orta Asya egemenliğini ele geçirmesi ve batıya yönelmesi elbette iki taraf için de tehlikeli sonuçlar doğuruyordu. Hem Araplar, hem de Türkler bu durumu Türkleri bu mücadelede müslüman Arapları desteklemiş ve savaşı da bu ittifak kazanmıştır. Türkler bu savaş ile beraber islamiyet ile tanışmış ve akabinde Türk İslam Tarihi için bir sahne Türkleri ise islamiyeti kabul eden ilk Türk boyu olma ünvanını islam devletleri – karluk boyu simgesiBurada küçük bir hatırlatma yapmakta fayda var. Türk islam devletleri arasında İtil Bulgar Devleti, Avrupa’da 912 yılında Almış Han ile beraber islamiyeti kabul eden bir Türk ilk devlet olarak Karahanlılar geliyor olsa da bu yanlıştır. Çünkü Karahanlı devletinin islamiyeti resmi dinleri olarak kabul ettikleri tarih 924 yılı ve halde Karahanlılar ” Orta Asyada islamiyeti kabul eden ilk türk devletidir. Burada “orta asya “vurgusuna dikkat etmemiz Savaşının SonuçlarıHorasan ve dolayısıyla Orta Asya , Çin egemenliğine girme tehlikesini bertaraf islam tarihi – horasanTürkler , küçük bir topluluk düzeyinde de olsa , islamiyeti kabul etmişlerdir. Karluk boyu, islamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğu olmuştur. Daha sonra ise Karahanlı Devleti’nin kuruluşunda ve müslümanlaşmasında payları büyük Çinlilerden aldıkları kağıt,pusula,barut ve matbaa gibi icatları Türklere de Savaşı , bu ünitedeki en önemli olaylardan biridir. Dolayısı ile hafızamızda kesinlikle yer ve Araplar arasında yakın ilişkiler başlamış ve Türkler , Abbasi devletinde önemli komutanlıklara getirilmişlerdir. Ayrıca kurulan avasım şehirlerine yerleştirilmişlerdir. Bu şehirler askeri ordugah şehirlerdir. Şüphesiz güvenlik amacı ile sınır bölgelere şehirlerden en meşhuru ise Samarra şehridir. Türk islam tarihi konu anlatımı kapsamında avasım şehirleri iyi bilinmelidir. Zira bu şehirler kavramsal anlamda soru potansiyeli İslam SenteziTürk islam devletleri , islamiyeti kabul ettikten sonra şüphesiz islamiyete göre bazı kültürel ögeleri benimsemişlerdir. Ancak Türkler, kendi kültürlerini islami kültür ile harmanlayarak kısmen de olsa asimilasyonu reddetmiş ve ortaya sentez bir kültür bu sentez kültüre Türk islam sentezi ismini Devleti 840 -1212Karahanlılar , orta asyada islamiyeti kabul eden ilk Türk devletidir. Birden fazla boyun bir araya gelmesi ile ortaya çıkmıştır. Bu boylar islamiyeti kabul eden ilk Türk boyu olan Karluk boyu başta olmak üzere, Çiğil ve Yağma boylarıdır. Türk islam tarihi konu anlatımı içerisindeki en önemli devletlerden ilkidir. Bu sebeple dikkatli çalışılması ilk Türk – İslam eserlerini de yine bu devlette hükümdarı Bilge Kül Kadır Han olarak tarih sahnesindeki yerini almıştır. İslamiyeti kabul eden hükümdarları ise Satuk Buğra Han’dır. 924Karahanlılar, en parlak dönemlerini Yusuf Kadır Han zamanında Buğra Han, Samani devleti şehzadelerinden biri kendilerine sığınınca dost olur ve islamiyeti ondan öğrenir. Menkıbelerde bu şekilde yazmaktadır. İsmini ise islamiyettn sonra Abdülkerim olarak Semerkant, Buhara, Fergana gibi önemli şehirler kurmuşlar ve buralarda ilim ve kültürü oldukça medreseleri Türkler arasında Karahanlılar kurmuştur. Semerkant şehrinde kurulan bu medreseyi Tabgaç Buğra Han lurdukları ittifak sonucunda Samani devletini ortadan İslam Devletleri – UnutmayalımOrta Asyadaki ilk müslüman Türk devleti KARAHANLILAR adı verilen ilk askeri kervansarayları , Karahanlılar posta teşkilatını kuran Milli bir devlet yönetimine sahiptirler. Bunun çeşitli kanıtları bulunmaktadır. Örneğin Türkçe’yi resmi dil ilan etmeleri bunu ıspatlar beraber Türk devletlerindeki geleneksel ikili yönetim anlayışını olarak milli bir alfabe olarak kabul ettiğimiz Uygur Alfabesini hükümdarlarının kullandığı ünvanlar da milliyetçi yapının korunduğunu gösteriyor. Örneklere bakacak olursak Han, Hakan,Kağan ünvanları ile beraber kadir güçlü arslan, ilig il sahibi, devlet sahibi, toparlayan Buğra ve kara gibi ünvanları islam devletleri – karahanlılarKarahanlıların kurduğu eğitim sisteminin dünyada ilkleri yaşattığını rahatlıkla söyleyebiliyoruz. Benzer uygulamalara rastlansa da tam manası ile “Bursluluk” sistemi ilk defa Karahanlı medreselerinde faaliyete geçiyor. Hazineye yük olmadan vakıflar desteği ile öğrencilerin eğitim masrafları sisteminin olması ve halkın şifai harcamalarını da karşılamaları “sosyal devlet anlayışı ” olduğunu göstermektedir. Halkın şifai harcamalarını da karşılamışlardır. ÖSYM sık sık bu kalıba vurgu yılında Karahanlı devleti , Selçuklu ailesinin Horasan’ı ele geçirmesi üzerine Gazne devleti ile birleşme kararı aldı. Ama buna rağmen aile içi sorunlar yani taht kavgaları neticesinde ülke doğu ve batı olmak üzere ikiye Karahanlı devletini Moğol olan KarahıtaylarBatı Karahanlı Devletini ise Harezmşahlar ortadan islam tarihi konu anlatımı etkinliğimize Karahanlı edebi eserleri ile devam EdebiyatDivanı Lugat-ı TürkKaşgarlı Mahmut ya da diğer adıyla Mahmud El Kaşgarî tarafından yazılmış önemli bir Türk islam eseridir. Araplara , Türkçeni arapçadan daha üstün bir dil olduğunu ıspatlamak amacıyla yazmıştır. Ansiklopedi tarzında bir Türkçe sözlük olarak kabul islam devletleri – divan-ı-lugat-ı-türkAraplara ıspatlama amacıtla yazılmıştır demiştik. Bu sebeple arapça alfabe ile yazılmıştır. Eserin sonunda Türk dünyası haritaları bulunduğu için ilk coğrafi eserlerimizden biri olarak da değer ülküsü ile yazıldığını söyleyebiliriz. Türk diline sahip çıkmaya çalışması bunu kanıtlamaktadır. Benzeri bir eser ise Timur Devleti zamanında Ali Şir Nevai tarafından yine Türkçenin bu sefer Farsça’dan daha üstün bir dil olduğunu ıspatlamak amacıyla eserin ismi ise Muhakemet’ül Lugateyn’ HikmetHikmet divanı veya bilgi divanı olarak da çevrilebilir. Ahmet Yesevi tarafından kaleme alınan bu eserde Hikmet adı verilen şiirler Allah ve resül aşkı işlenmiştir. Sade bir dille yazılan eserde hece ölçüsü Türkçesi ve uzantısı olan Hakaniye Lehçesi ile islam tarihi divan-ı-hikmetAtabet’ül HakayıkYüknekili Ahmet ya da diğer adıyla Edip Edebiyatçı Ahmet Yüknekî tarafından yazılmış bir eserdir. Manası , Hakikatlerin eşiğidir. Tasavvufi bir öğüt kitabıdır. Kıssadan hisse tarzında yazılan bu eser dini öğütlerde bulmanın yolu yalnız ve yalnız bilimdir diyen eser önemli öğütler dili ve uygur harfleriyle yazılmış olan bu eserin orijinali İstanbul – Ayasofya kütüphanesinde , kurulduğu şehrin adı ile anılan bir Türk devleti olmuştur. Afganistan’ın Gazne kentinde kurulmuştur. Türk islam devletleri arasında önemli bir yere islam devletleri – GaznelilerKurucuları Alp Tigin olsa da daha çok Gazneli Mahmut ile Mahmut Hindistan’a 17 sefer yapmış ve bu seferlerde Hindistan’da islamiyeti yerli halkı Gur ve Hindu, yöneticileri ise Türk olduğundan uzun ömürlü ünvanını ise ilk kullanan hükümdar olarak tarihte anılan kişi Gazneli Mahmud’ meşhur şair Firdevsi’nin yazmış olduğu ünlü eser Şehname , Gazneli Mahmud’a Selçuklular’a kaybettiği Dandanakan savaşı bir dönüm noktası olmuştur. Sultan Mesud döneminde yapılan bu savaştan sonra Afganistan’ın yerli halkı olan Gurluların isyanları sonrasında tamamen Selçuklu DevletiSelçuklu Devleti Oğuz Yabgu devletinde Sûbaşı olan Salçuk Bey’in torunları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey tarafından Üçok koluna bağlı “Kınık”boyuna Yabgu , Gazneli Mahmut tarafından hapsedildiğinde harekete geçen Tuğrul ve Çağrı Beyler Gazneliler ile mücadeleye ile yapılan mücadelelerde Nesa ve Serahs savaşları yapıldı ve Horasan’a egemen oldular. 1038 yılında yapılan bu mücadelelerden sonra 1040 Dandanakan savaşı ile büyük bir zafer kazandılar. Böylece Selçuklu Devleti kurulurken Gazneliler yıkılış sürecine başkent Bey başarılı bir devlet adamı iken Çağrı bey başarılı bir komutan olarak tarihe SavaşıTuğrul bey zamanında Selçuklu ile Bizanslılarla yapılan ilk sebebi anadoluya yaılan akınlar ve batıya doğru ilerleme Selçuklu Devleti kazandı ve Gürcü kralı Liparit esir ile yapılan anlaşma gereği kendi ülkelerindeki camilerde Abbasi halifesi ve Tuğrul bey adına hutbe okutmayı kabul halifesi, Şii Büveyhoğulları tarafından esir edilince Tuğrul Bey Bağdat üzerine bir sefer yaparak Halifeyi kurtardı ve bunun karşılığı olarak da halife Tuğrul Bey’e “Doğunun ve Batının Hükümdarı” ünvanı seferi , önemli bir olaydır. Bu seferden sonra Halife , islam dünyasının dini lideri olmuştur. Ancak siyasi liderliği Büyük Selçuklu devleti Arslan DönemiAlp Arslan’ın ilk seferleri Kaflasya ve Azerbaycan tarafına olmuştur. Buralardan sonra Ani ve Kars kalelerini Arslan döneminin en önemli gelişmesi Malazgir Zaferi’ Türkleri anadoludan atma isteği üzerine yapılan bu savaşta taraflar Bizans- Romen Diyojen ve Selçuklu Devleti – Alp Arslan ordusunda svaşan paralı askerler Peçenek ve Uzlar Alparslan tarafına geçmiş ve Bizans’a büyük bir darbe Muş yakınlarındaki Malazgirt ovasında yapılmıştır. Savaşı kaybeden Alp Arslan ile Romen Diyojen arasında geçen şu olay ilginçtir.“Romen Diyojen Alp Arslan’ın çadırına misafir edilir. Alp araslan sorar Eğer sen beni esir etseydin ne yapacaktın ?-Şüphesiz gözlerine mil çekip seni kör ederdim. Arkasından da seni üzerine Alp Arslan kendisini öldürmeyeceğini söyleyerek ona iyi muamele eder ve Romen Diyojeni serbest bırakır. Romen Diyojen ülkesine dönüp de tahta oturmak istediğinde ise tahtı ele geçirilmiş bulur ve yeni hükümdar gözlerine mil çektirerek onu idam sonuçlarına baktığımızda “Anadolunun kapıları Türklere açılmıştır” meşhur cümlesinden hareketle Türkler anadoluya akın akın gelmeye islam devletleri üzerine Bizans kışkırtmaları sonucunda HAÇLI SEFERLERİ toprakları üzerinde Türkiye Tarihi ismini verdiğimiz bir dönem Alparslan zamanında açılan Nizamiye medreseleri meşhurdur. Bağdatta açılan bu medreseler özellikle Batıni hareketine karşı bir önlem amaçlı akidesini güçlendirmek adına DönemiAlparslan 1072 yılında şehid edildikten sonra veliahtı olarak gördüğü Melikşah tahta geçti. Zeki ve kabiliyetli veziri Nizalmülk’ü görevinde Kavurd , ona isyan etmiş idi ve ilk işi onu mağlup etmek ve Gaznelilerle mücadele etti ve bu iki birleşik devleti de yenmeyi başardı. SAvaştan sonra Karahanlılar doğu ve batı olmak üzere ikiye dönemi Selçuklu devletinin en parlak dönemi önemli olaylardan birisi de iç terör meselesidir. BAtıni tarikatı ve başında bulunan Hasan Sabbah , Nizamül Mülk’e bir suikast düzenleyerek öldürmüştür. Batınilik tarikatı islama büyük zararlar vermiş ve Selçuklu devletinin yıkılmasında etkili DönemiSultan Sencer döneminde 1141 yılında yapılan Katvan savaşı büyük bir yıkım olmuştur. Moğol Karahıtaylar’a yenilen Selçuklu ordusu zayıflamıştır ve Sultan Sencer’in ölümünden sonra ise tamamen Selçuklu Devleti Neden Yıkıldı ?Geleneksel Taht kavgalarıDevlet yönetiminden uzak tutulan Oğuz Türkmenlerinin küstürülmeleri ve ayaklanmaları. Özellikle İranlılar devlet görevine getiriliyordu. Sebebi ise yazışmalarda Fars dilinin Seferlerinin yıpratıcı etkisiAtabeglerin bağımsız davranışları ve Atabeglikler kurulmasıBatınilerin zararlı faaliyetleri ve terör saldırılarıAbbasi Hilafetinin yürüttüğü siyasi bağımsızlık çalışmalarıMoğol saldırıları ve akabinde 1141 Katvan mücadelesinin Ahmet, Mısır’da kurduğu bu Türk devletine , Mısır’da kurulan İlk Türk Devleti ünvanını ahmet camiTolunoğlu Ahmet, Abbasi devletinin Mısır valisidir. Tavaif’ül Mülük adı verilen küçük islam Fustat şehridir. Eski Kahire olarak da bilinir bu , Irak , Filistin gibi arap şehirleri ele geçirildi. Suriye’ye hakim olan Tolunoğulları bu yönüyle de bir ilki bu tarihten itibaren 1000 yıllık bir egemenlik kurulmuştur. Farklı devletler tarafındanTolunoğlu Ahmed’in ölümünden sonra Abbasiler tarafından bu devlete son – AkşitlerAkşitler olarak da bilinen Ihşidiler, Mısırda Tolunoğlu Ahmet’ten sonra devlet kurmuş olan ikinci Türk – İslam topraklara yani Mekke ve Medine’ye Hicaz olarak da bilinir egemen olan ilk Türk -İslam Devleti valileri tarafından kurulan bu devletlerde genellikle merkezi otorite boşluğu fırsat bilinmiştir. Abbasi Valisi Muhammed Togaç tarafından Kahire olarak da bildiğimiz Fustat bir Tavaif’ül Mülük devletidir. Yani islam devletinin yıkılmasından sonra kurulan küçük devletlerdendir.,Ihşid kelimesinin manası “Sultanlar Sultanı” demektir. Abbasi halifesi tarafından verilen bu ünvan siyaseten bir güç Şii bir islam devleti olan Fatımîler tarafından Uyarı Hem Tolunoğulları hem de Ihşidiler, yöneticileri ve komutanları Türk olsa da yönetilen halk bakımından araplara hükmediyorlardı. Bu sebeple de aradaki kültür çatışmasının da etkisiyle uzun ömürlü DevletiHarezm kentinde kurulduğu için bu isimle anılmıştır. Harezm şehri Orta Asyada Aral Gölünün güneyinde bulunmakta olan çok önemli olarak Muhammed Harezmşah kabul Selçuklulara bağlı olarak yönetiliyor olsa da Atsız oğlu İl Arslan bağımsızlığı ilan edince yeni bir yönetim Muhammed döneminde en parlak günlerini valisi İnalcık , Moğol kervanına yağma saldırısına izin verince tarihe Otrar faciası olarak geçtiler. Bu saldırıda kervanlar yağmalandı ve kalanların ise sakalları yakılarak geri gönderildiler. Moğollar bu durumu çok sert bir şekilde Harezmşah döneminde Ahlat’ı almaya çalıştılar. Anadolu Selçukları buna izin vermediler. Yassı Çemen savaşında 1230 yılında yenilen Harezmşahlar Moğollar tarafından son darbeyi aldılar ve ne oldu ? Moğollar Harezmşah devletini yok ettiler ve her şehirde katliam yaptılar. Bu tarihten itibaren orta asya istilası tarih sahnesindeki rolüne bakılacak olursa Moğol istilalarını geciktirmiş olmaları öne sürülür. Orta Asya istilasını geciktirmiş ve Moğollarla çetin mücadeleler devletinin ismi kurucusu Selahaddin Eyyübi’den gelmektedir. Mısırda varlığını sürdüren Fatımî devletinin sona ermesinden sonra tarih sahnesine Eyyübi tecrübeli ve dirayetli bir sürede Irak , Filistin , Suriye, Anadolunun Güney cephesini ele geçirdi. Mısır’a hakim olduğu için otomatik olarak Baharat yoluna da hakim olduğunu söylemek yanlış olmaz seferleri sonucunda kurulan Kudüs krallığını yenilgiye uğratarak Kudüs’ü haçlıların elinden almayı başardı. Tarihe Hıttin savaşı olarak geçen bu savaştan şöhretle Eyyübi’nin ölümünden sonra ise Mısır’da başka bir devlet kuruldu. Moğol İlhanlı devleti Eyyübilere son kurulan yeni Türk devleti ise Memlükler oldu. KölemenlerMemlükler – KölemenlerTarih boyunca bu isimle anılmış olsa da kendilerine Et Devlet-i Türkiyye ismini vermişlerdir. Bu manada baktığımızda Türkiye ismini kullanan ilk Türk ve Türk – İslam tarafından Mısır’da kurulmuştur. Memlük “köle” manasına gelir. Kölemen komutanların zamanla sayısı artınca idareyi ele devletinde hükümdarlığın meşruiyeti Hanedan değil , güçlü komutanlardır. Yani Saltanat sistemi yoktur. Bunun yerine güçlü olan komutan iktidarı zorla ele geçirir. Bu sebeple 300 sene kadar Mısır’a egemen olsalar ömürleri İlhanlıları’nı tarihte ilk kez yenen devlet olarak tarihe geçmişlerdir. Kutuz döneminde 1260 AYN CALUD savaşı yapılmış ve Moğollar yenilgiye kurdukları hakimiyet neticesinde Baharat Yolu’na hakim Baybars döneminde Bağdat’da çıkan karışıklıklardan kaçan Muntansır Mısır’da halife ilan edildi. Buradaki amaç ise islam dünyasında otoritesini – Memlük İlişkileri Neden Bozuldu ?Fatih Sultan Mehmet döneminde Hicaz Mekke- Medine- Kutsal Topraklar su yolları probleminin çözümü için Memlükler’e teklif gönderilmiş ve sorunun ortaklaşa çözülmesi ise bunu iç işlerine müdahale sayarak reddetmiştir. Ancak hacılar, hac yolunda su sorunu çekiyorlardı ve Osmanlı bu durumdan Devleti Karamanoğullarına son vermiştir. Burada Karamanoğulları ile Memlüklerin bir ittifak halinde olması sebebi ile bir problem kardeşi Cem Sultan ile olan taht mücadelesinde Cem Sultan’a yaredım etmiş ve böylece Osmanlıyı iyice karşılarına Dulkadiroğulları ve Ramazanoğullarını destekeleyerek Osmanlı Devletini zor durumda bırakmalarıBütün bu meselerin birikimi ile Yavuz Sultan Selim döneminde 1514 ve 1516 Mercidabık ve Ridaniye savaşları neticesinde Memlükler yıkılmıştır. Böylece Halifelik ve Baharat yolunun kontrolü de Osmanlı Devleti’ne islam tarihi konusu çokça tekrar edilmesi gereken bir konudur. Bunun yanısıra sınavlarda çok soru gelmektedir. Bu sebeple üstünde durulması gereken bu konunun çok iyi anlaşılması için sürekli tekrarı yazılar yazarak özet çıkarmanız faydanıza olacaktır. Türk – islam devletleri konusu bu kadardır 🙂Şimdi de Türk – İslam Tarihinde Önemli Şahsiyetlere Göz – İslam BilginleriEl-FarabiTürkistan’ın Farab kentinde doğduğu için Farablı manasında Farabî adını almıştır. Asıl adının Abu Naser olduğu tahmin edilmekle birlikte Avrupa’da Alfarabius olarak ailesi hakkında bilinen tek gerçek babasının bir kale kumandanı olduğudur. Vesiç KalesiBir süre kadılık yaptıktan sonra kendisini ilim ile daha fazla meşgul edebilmek için Kadılık mesleğini bırakmıştır. Çok iyi bir eğitim aldığı tahmin edilen Farabi , eserlerinin çoğunu Bağdad’da kaleme paraya önem vermeyen , ahlakı herşeyin üstünde tutan bir şahsiyetti. Hiç evlenmedi ve mal mülk Sani , yani ikinci öğretmen ünvanı ile anılan Farabi şüphesiz bu şöhretini haketmektedir. Aristo, birinci öğretmen kabul edilmektedir. Üçüncü öğretmen olarak ise İbn-i Miskeveyf’in adını anmaktayız. Darvin’den 850 sene evvel evrim teorisini düşündü Bir gün Farabi’ye şu sorunun sorulması ve alınan cevap şaşırtıcıdır. ” Sen mi daha bilgilisin yoksa Aristo mu ?”El -Cevap ” Eğer Aristo zamanında yaşasaydım ve ona yetişseydim mutlaka onun talebesi olmak isterdim.”Dünya tarihinde ilk defa “Birleşmiş Milletler” fikrini ortaya atan ilk mdoern müzik kitabı olan Kitab’ul Musiki çok önemli bir ve özellikle din felsefesi üzerinde önemli çalışmalarda bulunan bilimlerin sınıflandırılması konusunda da çalışmalar eserleri ise es-Siyasetu’l-Medeni Mebadiu’l-MevcudatArau Ehli’l-Medineti’l-Fadıla – Çok önemli eserlerinden en bilinen eseri Beyne Re’yeyi’l-HakimeynKitabu’l-MilleRisale fi’l-AkılKitabu’l-HurupTahsilus-Seadeİhsa’u’l-UlumEl-BiruniGazneli Mahmut’un sarayında yaşamıştır. Gazneli Mahmud ona verdiği değeri göstermek için ” Sarayımın en değerli hazinesi” gibi bir iltifatta bulunmuştur. Gayet yerinde bir yıllar önce yer çekiminden ilk defa kendi ekseni etrafında döndüğünü uzunluğunu az bir yanılma payı ile de olsa doğru Sinaİbn-i Sina bilinen en ünlü tıpçılardan kabul edilmektedir. Avrupa’da Avicenna adıyla Kanun Fit’Tıbb kitabı günümüzde hala Türkiye’de ve Avrupa’da okutulan tıp kitaplarındandır. “Şifa Ansiklopedisi ” kurucusu kabul edilir ve Tıbb’ın hükümdarı gibi lakapları vardır. Tarihte ilk mdie ameliyatını da İbn-i Sina terimini ilk defa açıklayan kişidir. 10 yy’da yaşayan bir bilgindir. Bazı kaynaklar ilk defa Akşemsettin tarafından bahsedildiğini ortaya atsa da Akşemsettin’in 15 yy’da yaşadığı dikkate alındığında bunun zayıf bir iddia olduğu HarezmiHarezmic Cebirin kurucusu olarak kabul edilir. Dünya’da sıfır sayısını ilk defa kullanan ve kavramlaştıran kişi Harezmi’dir. Astronomo ile meşgul olan Harezmi’nin Bağdad’da Beyt’ül Hikme adı verilen bilgi evlerinde görev yaptığı BeğTürk – İslam tarihinin en önemli astronomlarından kabul edilir. Semerkant şehrinde yaşamıştır. Hükümdar Timur’un adına yaptırdığı Rasathanesi bulunmaktadır. Ali Kuşçu gibi büyük bir astronomu Uluğ Bey önemli eseridir. Yıldızname olarak da tabir edilen bu eserde yıldızların dizilişi anlatılır. 4 ana bölümden oluşur ve matematik coğrafya gibi ayrıntılı konuları da içermektedir. TÜRKLERİN İSLAMİYET'İ KABULÜ 5 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 012024 son tarih ünitesine hoş geldin! Bu ünitede birlikte Türklerin İslamiyet’i kabulü ve ilk Türk İslam devletlerini konuşacağız. Hazırsan, ilk dersimizde 8. yüzyıla gideceğiz. 751 yılında gerçekleşen Talas Savaşı ile “Türk İslam Tarihindeki Siyasi Gelişmeler”i inceleyeceğiz. Sıradaki derste Gök Tanrı inancına sahip olan Türklerin 10. yüzyılda İslamiyet’i kabul etmesine tanıklık edeceğiz. İşte “Türklerin İslamiyet’i Kabulü” eğitimi burada. 👈 Bu derste Türklerin inandığı diğer dinler hakkında da bilgi sahibi olacaksın. Peki, sence Oğuzlara Türkmen’ lakabının verilmesine sebep olan olay nedir? Büyük Selçuklu Devleti kim tarafından kurulmuştur? Sorularının cevabı ve çok daha fazlası “Oğuzların İslamiyet’i Kabulü ve Büyük Selçuklu Devleti” dersinde seni bekliyor. Orta Asya’daki ilk Müslüman Türk devleti ile başlayacağımız son dersimizde “İslamiyet’in Türk Devlet ve Toplum Yapısına Etkisi” hakkında konuşacağız. Hazırsan bu dersi de izle ve etkinlik bölümündeki soruların cevaplarını renkli kağıtlara not almayı unutma! 1625 Türk İslam Tarihindeki Siyasi Gelişmeler 1250 Türklerin İslamiyet'i Kabulü 1704 Oğuzların İslamiyet'i Kabulü ve Büyük Selçuklu Devleti 1533 İslamiyet'in Türk Devlet ve Toplum Yapısına Etkisi 1832 Taktiklerle Soru Çözümü - Türklerin İslamiyet'i Kabulü Türk Adı Türk ismine ilk olarak Çin kaynaklarında rastlanır. Çin Kaynaklarında “Türk” ismi “Miğfer” anlamına gelmektedir. Orhun kitabelerinde “Türük” ve “Türeyen, Çoğalan, Kuvvetli, Erdemli, Güçlü” anlamlarında kullanılmıştır. Devlet adı olarak ilk kullanan “Göktürk Devleti” Türklerin Ana Yurdu Türklerin anayurdu; Orta Asya Kutsal şehir; Ötüken Türk Göçleri Orta Asya Türk Göçleri Göçün Nedenleri İklimin değişmesiyle ortaya çıkan kuraklık. Nüfus artışıdan dolayı toprakların yetersiz kalması. Boylar arası çatışmalar. Kızılelma, yani cihan hakimiyeti anlayışı. Göçün Sonuçları Yeni Türk Devletleri kuruluş ve Türk Kültürü yayılmıştır. Yerli halklarla kaynaşıp yeni kültürler oluşturmuştur. Bazı Türk boyları asimile olmuştur. İSKİTLERSAKALAR – En ünlü hükümdar, Alp Er Tunga Destanları, Şu ve Alp Er Tunga Atı ilk kez evcilleştiren Türk topluluğu. Madencilikte gelişmişlerdir. İskitler için Bozkırın Kuyumcuları denmektedir. İlk kadın hükümdar Tomris Hatun, İskitlerin hükümdarıdır. Bİlinen ilk Türk Topluluğudur. Ahiret inançları vardır. ASYA HUN DEVLETİBÜYÜK HUN MÖ 3yy – MS 216 Kurucusu, Teoman-Ötüken En ünlü hükümdar, Metehan Destan, Oğuz Kağan Bilinen ilk Türk Devletidir. Teoman Döneminde Çinliler Hun akınlarından kurtulmak için Çin Seddini inşa etmiştir. Metehan babasını öldürerek tahta geçmiş ve ilk iş olarak Orta Asya’da Türk Birliğini sağlamıştır. Mete Han ilk askeri ve devlet teşkilatını kurmuş ve ilk kez Onluk Sistem’i uygulamıştır. Türk Kara Kuvvetleri’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir. Çin’i hamiyet altına almış fakat yerleşmemiştir, bunun yerine Çin’i vergiye bağladı. Asimile olmayı engellemek için. Mete Han’ dan sonra ikiye bölünmüş ve yıkılmıştır. KAVİMLER GÖÇÜ MS 375 Asya Hun Devleti yıkıldıktan sonra çin baskısından kurtulmak için Hunlar Batı’ya göç ederek Orta Avrupaya gelmişlerdir. Göç sırasında Hunların önünde duramayan Germen Kavimleri Vizigotlar,Ostrogotlar göç etmek zorunda kalmış ve bu olaya Kavimler Göçü adı verilmiştir. Kavilmler Göçünün Sonuçları İlk Çağ kapanmış Orta Çağ açılmıştır. Büyük Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmıştır -Doğu – Batı Avrupa Irkları bugunkü halini almıştır. İngiliz, Fransız, İspanyol.. Merkezi krallıklar yıkılmış feodalite güç kazanmıştır. Kilise ve skolastik düşünce güç kazandı. Avrupa Hun Devleti kuruldu AVRUPA HUN DEVLETİ 375-469 Kurucusu, Balamir – Macaristan En Güçlü Dönemi, Atilla Destan, Atilla Avrupa da kurulan ilk Türk Devleti. Atilla döneminde Bizans ve Papa vergiye bağlanmıştır. Avrupalılar Atilla için Tanrının Kırbacı demektedir. Yeni Göçler gelmediği için asimile olmuştur. Atilla’nın ölümünden sonra Bizans’ın saldırılarıyla yıkılmıştır. Lubenungen destanında Atilla’nın adı ETZEL olarak geçmektedir. I. GÖKTÜRK DEVLETİ 552 – 659 Kurucusu, Bumin Kağan – Ötüken En Güçlü Dönem, Mukan Kağan Türk adı ile kurulan ilk devlettir. Bumin Kağan devleti bir süre kardeşi İstemi Yabgu ile bereaber yönetmiştir.İkili Teşkilat Türk şehzadelerini Çinli prenslerle evlendirerek Göktürk Devletinin parçalamışlardır. Bu dönemde İpek Yolu, Göktürk, Sasani ve Bizans Devletleri’ni karşı karşıya getirmiştir. İlk Türk-Bizans ittifakı Sasaniler’e karşı bu dönemde olmuştur 571. Hedef doğu-batı ticaretini ele geçirmektir. II. GÖKTÜRK DEVLETİ 682 – 744 Kurucusu, Kutlukİlteriş Kağan – Ötüken En Güçlü Dönem, Bilge Kağan Destan, Ergenekon, Bozkurt Çin egemenliğinde 50 yıl kalan Göktürklerin bilinen ilk milli mücadelesini başlatan ve Türk Boylarını bir araya getiren Kutluk Kağan’a İlteriş ünvanı verildi. Bilge Kağan ülkeyi kardeşi Kültigin ile beraber yönetmiştir. Vezirleri Tonyukuk, Türk Tarihinin ilk veziridir. İlk Türk Alfabesini 38 harfli GöktürkOrhun alfabesi ve posta teşkilatı kurmuşlardır. Orhun Kitabelerini dikmişlerdir. Türk Tarihinin ilk yazılı kaynağı örneği. Bilge Kağan’ın ölümünden sonra Uygur, Basmil ve Karluk boyları tarafından yıkılmıştır744 UYGUR DEVLETİ 745 – 840 Kurucusu, Bilge Kül Kağan – Ötüken Destan, Göç ve Türeyiş Göktanrı inancını bırakarak Budizm ve Maniheiz inançlarını benimsemişlerdir. İlk din değiştiren Türk Devleti. Yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti. İlk Türk şehirlerini kurmuşlardırBeşbalık, Ordubalık, Kuça Maniheizm savaşmayı ve et yemeyi yasakladığı için yerleşik hayata geçmiş ve savaşcı özelliklerinin kaybetmişlerdir. İLK DEFA Kağıt ve matbaa kullanıldı. Mimari eserler inşa edildi. Kütüphane kuruldu. Yazılı hukuk kullanan Türk Devleti Örgün eğitim sistemi uygulandı. Tarımla uğraşıp sulama kanalları yapmışlardır. AVARLAR 558 – 805 Macaristan da kurulmuştur. Hristiyanlığı benimsemişlerdir. At kültürünü ve üzengiyi Avrupaya taşımışlardır. İlk kez İstanbulu kuşatan Türk Devleti. HAZARLAR 630 – 958 Hazar Gölü çevresinde kurulmuştur. Museviliği benimseyen ilk Türk Devletidir. İslam Devletiyle savaşan İlk Türk Devleti. İSLAMİYET ÖNCESİ KÜLTÜR – MEDENİYET Türklerde ilk devlet teşkilatı – Hunlar Kut; Hükümdarlık yetkisinin Tanrı tarafından verilmesi Veraset sistemi; Egemenliğin hanedanın ortak malı olması. Türk Devletlerinin yıkılmasında en önmeli sebeplerden birisidir. Sonuçları Taht kavgaları sürmüştür. Devletler Doğu – Batı olarak ikiye ayrılır Merkezi otorite zayıflar. Devlet ömrü kısalır. HÜKÜMDAR Alametleri Otağ Taht Sancak Davul, Yay, Tuğ Ünvanları Han Hakan Kağan Yabgu İlteriş İlteber KURULTAY KENGEŞ TOY Devletin en yüksek yönetim organı Son söz hükümdarındır. Danışma organıdır. Laiktir. Kurultay Üyeleri Hakan Boy Beyleri Hatun Hanedan Üyeleri Din adamları YOK BİLİM VE SANAT Ölüleri mumyalama tekniği kullanmışlardır Ahiret inancının göstergesidir. Matbaa – Uygurlarla beraber kullanılmaya başlanmıştır. Güneş yılını esas alan 12 Hayvanlı Türk Takvimini oluşturmuşlardır. Eşik Kurganında bulunan Altın Elbisesi Adam Zırhı – Madenciliğin göstergesidir. Pazırık Kurganında bulunan Hun Halısı bilinen en eski halı örneğidir. GÖÇEBE YERLEŞİK Hayvancılık -Tarım Sanat eseri -Eşyalar Alfabe -Mimari, Tapınak Tarım- İthal -Ev, Tarla vergisi Hayvan- İhraç -Alfabe DESTANLAR İSKİTLER; ALP ER TUNGA – ŞU HUN; OĞUZ KAĞAN GÖKTÜRKLER; BOZKURT – ERGENEKON UYGUR; GÖÇ – TÜREYİŞ KIRGIZLAR; MANAS DEDE KORKUT; Kıpçaklar ile Oğuzlar arasındaki mücadeleyi anlatmaktadır. Lubenungen Destanında anlatılan Etzel = Atilla DİN Maniheizm, Budizm – Uygurlar Savaşmak ve et yemek YASAK Hristiyannlık- Avarlar, Peçenekler Musevililik- Hazarlar Göktanrı- Tanrı tek ve soyut Şamanizm- Sihir ve büyü KAVRAMLAR Yuğ Cenaze Töreni Sagu Ağıt Yuğ Aşı Cenaze yemeği Kurgan Mezar Balbal Mezar taşı AHİRET İNANCI Kurganlara eşya koyma Mumyalama Balbal UçmağCennet TamuCehennem SOSYAL DEVLET ANLAYIŞI Devletin halkını koruması Adalet Eşitlik Koruma Doyurma ZiyafetToy ALFABELER Orhun Uygur Arap Soğol Kiril İbrani Latin KAVRAMLAR Tudun Vali *Ağılık Hazine görevlisi Buyruk Bakan *Emçi Doktor Ayguci Vezir *Burkan Put Bitikci Katip * Kopuz Saz Tarkan Komutan *Freska Duvar Resmi Tegin Hanedan erkek üyesi *Bedizci Ressam Şad Subaşı *Komdu, Çav Para Apa Hazine görevlisi

türk islam devletleri konu anlatımı